آلودگی هوا و تاثیر آن روی پوست
آلودگی هوا به وجود هر نوع ماده شیمیایی ، فیزیکی و یا بیولوژیکی در هوا گفته می شود که ویژگی های طبیعی اتمسفر جو را تغییر می دهد. آلودگی هوا بعد از اشعه ماورای بنفش، یکی از مهم ترین عوامل آسیب رسان به پوست بنا به سبک زندگی و عوامل وابسته به آن است که در این بین سهم عمده ای از درصد پیری پوست به عوامل محیطی مانند نور خورشید و آلودگی هوا بستگی دارد و مابقی آن به افزایش سن و عوامل ژنتیکی مربوط می شود.
در این مقاله خواهید خواند :
مراقبت از پوست در آلودگی هوا
انواع آلودگی هوا
تاثیرات آلودگی هوا روی پوست و ...
از آنجا که پوست اولین و گسترده‌ترین سد دفاعی بدن در برابر آلاینده‌های زیست محیطی و مواد شیمیایی موجود در هوا محسوب می شود ، اثرات مخربی را طی سالهای زندگی متحمل می شود که در این مورد، کودکان و افراد مسن که پوست نازک و لطیف تری دارند، بیشتر دچار آسیب های ناشی از آلودگی هوا می شوند. اخیراً موضوع پر بحث «آلودگی هوا» در میان مردم سر و صدای زیادی به پا کرده است. اگرچه آلودگی هوا که دیگر جزئی از زندگی ما ایرانی ها شده ، حاصل ماشینی شدن دنیای امروزه است ، اما آثار زیان بار آن نه تنها قلب و ریه ها را مورد هدف قرار می دهد، بلکه بر دیگر اعضاء بدن به ویژه پوست نیز اثرات سوء در پی دارد.
تحقیقات انجام گرفته و مطالعات اخیر نشان داده که افرادی که در مناطق شهری با سطح بالای آلودگی زندگی می کنند ، دارای کاهش عملکرد سد پوستی ، سطح آبرسانی پوست کمتر و میکروبیوم متفاوتی به نسبت افراد دیگر که در مناطق با آلودگی کمتر زندگی می کنند ، می باشند. چنانچه آمارها نشان می دهد در حدود 99% جمعیت کل جهان در مناطق با سطح پایین کیفیت هوا با توجه به دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت زندگی می کنند. اما با توجه به اینکه آلودگی هوای محیط زندگی ما همواره در حال زیاد شدن است ، چه اقداماتی برای مراقبت از پوست خود انجام می دهید ؟
مراقبت از پوست در آلودگی هوا:
- استحمام روزانه و منظم ، باعث پاک شدن آلودگی ها از روی پوست می شود. بجز در مواردی که شخص دارای پوست خشک می باشد.
- استفاده از کرم ضدآفتاب و تمدید هر سه ساعت آن
- عدم خروج از منزل و محل کار بجز درشرایط ضروری
- پوشیدن لباسهای آستین بلند، دستکش، استفاده از کلاه لبه دار، عینک های آفتابی بزرگ
- عدم استفاده از محصولات آرایشی
- کم کردن تماس فردی از قبیل بوسیدن و در آغوش گرفتن کودکان
- شستشوی مرتب سر و صورت با صابون و شامپوی غیرمعطر
- عدم رنگ کردن ، سشوارکردن و برس زدن مکرر موها در این شرایط
- خوردن مایعات، لبنیات تازه، میوه های دارای ویتامین C و E فراوان و آنتی اکسیدان ها
- استفاده از تونر باعث شادابی و طراوت و نرمی پوست شده و پوست را تقویت می کند.
- استفاده مداوم از امولینت ها (مواد نرم کننده پوست)جهت حفظ بازسازی عملکرد پوستی
- سیگار ممنوع
- شستن صورت قبل از خواب، یکبار پاک کردن آرایش و دومین بار استفاده از شوینده
- استفاده از ماسک صورت در شب
- لایه برداری پوست یک یا دوبار در هفته
- مالیدن روغن به روی پوست صورت که باعث ایجاد سد دفاعی شده و مانع عبور و جذب آلودگی ها می شود.
در صورتی که نیاز به لایه برداری و پاکسازی پوست به صورت حرفه ای دارید ، راهکار آن انتخاب بهترین کلینیک زیبایی در رشت می باشد.
انواع آلودگی هوا:
سازمان بهداشت جهانی ، آلودگی هوا را به عنوان یک آلودگی محیطی با منشا داخلی یا خارجی تعریف می کند که می تواند توسط هر نوع عامل فیزیکی ، شیمیایی و یا بیولوژیکی که باعث تغییر دادن ویژگی های طبیعی جو شود ، تشکیل گردد. از منابع آلودگی هوا می توان به منابع طبیعی نظیر فوران آتشفشانی ، آتش سوزی جنگل ها ، دانه های گرده ، باتلاق ، پوسیدگی بیولوژیکی ، مواد رادیواکتیو و یا منابع ساخت بشر همچون نیروگاه های حرارتی ، صنایع ، گازهای گلخانه ای وسایل نقلیه ، دستگاه های سوخت خانگی ، سوزاندان سوخت های فسیلی و ... اشاره کرد. آلاینده های هوا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم بندی می شود :
- آلاینده های اولیه: خاکستر آتشفشانی، دود اگزوز (مونو کسید کربن)، دود کارخانجات (دی اکسید گوگرد)
- آلاینده های ثانویه: با ترکیب آلاینده های اولیه تولید می شوند. ازن، دی اکسید کربن، اکسید های نیتروژن ، ترکیبات آلی فرار، سرب، جیوه، آلودگی مواد پرتوزا، آمونیاک، دود سیگار
وجود آلاینده ها در شهرها از دو راه به پوست آسیب می رساند:
- تماس مستقیم و رسوب مواد سمی بر سطح و منافذ پوست که با شستشوی به موقع می توان از شدت اثرات زیان بار آن کاست.
- از راه جذب تنفسی و یا خونی که در این حالات مواد سمی جذب شده به وسیله ی پوست، به راحتی قابل دفع نبوده و منجر به عوارض کوتاه و درازمدت متعددی در پوست می شوند.
تاثیرات آلودگی هوا روی پوست:
- مسدود کردن منافذ پوست با نفوذ به لایه های عمیق پوست : آلاینده های هوا با ورود به روزنه های پوستی باعث بسته شدن این روزنه ها شده و تنفس پوست را مختل می سازند و کم کم وارد لایه های عمقی پوست شده و سلامت پوست را به خطر می اندازند.
- ایجاد جوش، خشکی و التهاب و پیری زودرس ، گودی و تیرگی اطراف چشم، التهاب و زخم های مزمن در تنه و اندام و به خصوص در نواحی چین دار که در نتیجه ورود آلودگی ها به پوست صورت و بستن منافذ پوستی رخ می دهند.
- ایجاد چین و چروک ، از بین بردن ویتامین های C و E پوست که حاوی آنتی اکسیدان می باشند و آسیب رساندن به فیبر کلاژن پوست و با آسیب رسیدن به این پروتئین گرانبها در پوست خاصیت ارتجاعی پوست از بین رفته ، پوست شل و وارفته می گردد و در نتیجه چین و چروک پوستی شکل می گیرد.
- ایجاد لک، به دلیل سوراخ شدن لایه ازن و رسیدن اشعه های مضر خورشید به پوست ، آفتاب سوختگی و کک و مک، لک های قهوه ای در صورت
- ایجاد کهیر و کدرشدن پوست
- اگزما، آلرژی
- تیره شدن پوست (هایپرپیگمنتنشن)
- سرطان پوست
- پسوزیاریس (بیماری پوستی مزمن خودایمنی)
- خشکی و شکننده شدن موها، ریزش غیر طبیعی موها به دلیل وجود سرب درهوا و تیره شدن موها
- چرب شدن زود به زود مو
آلودگی هوا و میکروبیوم پوست
میکروبیوم پوست از تعداد زیادی باکتری ها ، قارچ ها و ویروس ها تشکیل شده که برخی از این باکتری ها مفیدند و موادی تولید می کنند که با باکتری های مضر مبارزه کرده و به سیستم ایمنی بدن هشدار می دهند. عوامل محیطی نظیر آلودگی می تواند اندازه و تنوع باکتری ها را در میکروبیوم طبیعی کاهش دهند و این می تواند اختلالی باشد در تعادل میکروبیوم پوست . بدین گونه فضا برای انواع خاصی از باکتری های مضر پوست باز می شود. ازین رو آلودگی ها می توانند به صورت فیزیکی روی پوست نشسته ، منافذ پوست را مسدود کرده و باکتری ها را در داخل منافذ به دام بیاندازد. چنین محیط دارای چربی فراوان و بدون هوا برای رشد آکنه التهابی مناسب است.
حفظ و نگهداری یک میکروبیوم پوست سالم و متعادل بسیار مهم بوده و در عملکرد مانع حفاظتی پوست کمک می کند. اپی درم که خارجی ترین لایه پوست بوده یک سد محافظتی بطور طبیعی برای مرطوب ماندن بدن و خروج آلرژن ها و باکتری های بد ایجاد می کند. می توانید آن را به مانند یک دیوار آجری فرض کرده ، سلولهای پوست آجر هستند و ملات بین آنها لیپیدهایی نظیر سرامید و اسید چرب می باشد. سطوح بالای آلودگی بر این لیپیدهای سد پوست تاثیر گذاشته می شود و شکاف بین سلولهای پوست ایجاد می کند. در نتیجه رطوبت از لایه های عمیق تر خارج شده و پوست خشک و کدر می گردد. با ضعیف شدن سد پوستی ، محرک های محیطی و آلرژن های بیشتری به پوست نفوذ کرده و التهاب و تشدید بیماریهای پوستی چون اگزما شکل می گیرد.
آلودگی هوا و استرس اکسیداتیو :
زمانی که انواع خاصی از آلاینده های هوا با پوست مرتبط شوند ، نه تنها روی پوست بلکه قادر به عبور از لایه های عمقی پوست بوده و باعث کم آبی ، التهاب و واکنش هایی در سلول های شما می گردند. از آن گذشته آلاینده های هوا با استرس اکسیداتیو در ارتباط هستند که در ایجاد پیری زودرس نقش مهمی دارد. به طور طبیعی ، سلولهای بدن رادیکال های آزاد ناپایدار و واکنش پذیر می سازند و در فرایندهای بیولوژیکی طبیعی این رادیکال های آزاد با لیپیدهای موجود در سد پوستی واکنش داده و به سلولهای پوست آسیب می زنند. البته به صورت طبیعی سلولهای پوست و بدن آنتی اکسیدان هایی تولید کرده تا رادیکال های آزاد اضافی را خنثی کنند و با اثرات بد آنها مقابله کنند. اما زمانی که تعادل بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها در بدن به هم بخورد ، استرس اکسیداتیو شکل می گیرد. و این زمانی است که پوست بطور مکرر در برابر سطوح بالای آلودگی هوا با کاهش آنتی اکسیدان C ,E قرار می گیرد.
اکسیدهای موجود در هوا و تاثیر آن روی پوست
اولین نمونه از اکسیدهای موجود در هوا ، اکسیدهای نیتروژن می باشد از منابع احتراق ساطع می شوند و با O3 و یا رادیکالهای موجود در جو واکنش داده و NO2 را تشکیل می دهند که منجر به آسیب اکسیداتیو می شود. بدین ترتیب رادیکالهای آزاد در پوست تشکیل شده که اسیدهای آمینه را در پروتئین های بافتی اکسید می کند و در نتیجه پوست آسیب می بیند. از طرف دیگر ، SO2 یا دی اکسید گوگرد هم که از منابع انسانی حاصل از احتراق سوخت از تولید برق و فرآیندهای صنعتی تشکیل می شود ، بعلاوه می تواند علل طبیعی همانند فعالیت آتشفشانی یا آتش سوزی درختان جنگل هم داشته باشد ، باعث آلودگی هوا و آسیب به پوست می گردد.
همچنین از دیگر اکسیدهای مخرب برای پوست در هوا می توان به CO یا منوکسید کربن اشاره کرد که بر متابولیسم سلولی در پوست تاثیر منفی می گذارد. در این زمینه مطالعات نشان داده که کودکانی که در مناطق با آلودگی هوای زیاد زندگی می کنند ، بیشتر در معرض مشکلات و بیماری های پوستی نظیر درماتیت آتوپیک می شوند.
ذرات معلق در هوا و تاثیر آن بر روی پوست
آلاینده های هوا که از ذرات مختلف معلق در هوا نظیر فعالیت کارخانه ها ، نیروگاهها ، زباله سوزها ، خودروها ، فعالیت های ساختمانی ، آتش سوزی ها و گرد و غبار طبیعی ساخته شده است ، دارای ترکیبات اصلی فلزات ، ترکیبات آلی ، یون ها ، مواد با منشاء بیولوژیکی ، گازهای واکنش پذیر و ... می باشند. بدین ترتیب ذراتی که بسیار ریز و در محدوده اندازه نانو (یعنی یک میلیاردم متر) می باشند ، خصوصاً دارای منابع ترافیکی ، جزو مضرترین و خطرناک ترین ذرات معلق در هوا بوده که با توجه به خواص فیزیکی خاص ، نسبت به سطوح و ساختارهای بیولوژیکی واکنش پذیر بوده و استرس اکسیداتیو را در پوست انسان القا می کنند و با تولید استرس اکسیداتیو ، شاهد پیری زودرس با علائم خارجی لکه های پوستی و چین و چروک خواهیم بود.
ازن و تاثیر آن بر روی پوست
گاز ازن با علامت اختصاری O3 که در لایه های بالای جو استراتوسفر و تروپوسفر زمین وجود دارد ، ماده شیمیایی متشکل از یک مولکول اکسیژن و یک اتم ناپایدار و واکنش پذیر می باشد که پیوند بین مولکول و اتم اکسیژن بسیار ضعیف بوده و با کوچکترین برخورد از هم جدا می شوند و یا با دریافت انرژی کم به حالت اولیه بر می گردند. بطور معمول ازن با غلظت کم در سطح زمین هم یافت می شود که از استراتوسفر و هیدروکربن آزاد شده از خاک و گیاهان نشئت می گیرد. لازم به توضیح است که ازن در حضور سایر آلاینده های هوا و همزمان با تابش UV خورشید ، اثرات استرس اکسیداتیو را در پوست ایجاد می کند. همچنین آزمایشات نشان داده ازن به اپیدرم پوست آسیب زده و سطح آنتی اکسیدان ، ویتامین E و ویتامین C را در پوست کاهش می دهد.
انواع آلودگی هوا چگونه بر روی پوست تاثیر می گذارد ؟
افزایش آلودگی هوا در طی سالهای اخیر اثرات بدی بر روی پوست انسان داشته است ، چنانچه آلاینده هایی همچون اشعه فرابنفش خورشید ، ترکیبات آلی فرار ، اکسیدها ، هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای ، ذرات معلق ، دود سیگار و ازن با ایجاد استرس اکسیداتیو بر روی پوست تاثیر منفی گذاشته و به پوست آسیب می زنند. شاید از خود بپرسید که پوست سپر بیولوژیکی در برابر مواد شیمیایی و آلاینده های فیزیکی هواست ، آیا باز هم آلودگی هوا بر روی پوست تاثیر می گذارد ؟ بله چرا که قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض هوای آلوده حتی پوست را که سپر بیولوژیکی بدن انسان است ، در معرض خطر و آسیب قرار می دهد.
همچنین قرار گرفتن در برابر نور خورشید مرتبط با پیری زودرس پوست و سرطان پوست می باشد و یا دود سیگار منجر به پیری پوست و افزایش ابتلا به بیماری پوستی همچون آکنه ، درماتیت آتوپیک ، اگزما ، پسوزیاریس و یا سرطان پوست می گردد. از سوی دیگر هیدروکربن های پلی آروماتیک موجود در هوای آلوده باعث ایجاد رنگدانه در پوست ، پیری پوست ، سرطان پوست و جوش ها آکنه ای می گردد.
کلام آخر:
با توجه به گرم شدن زمین به علت آسیب لایه ازن و برخورد بیشتر اشعه‌های خورشید به زمین و همچنین تشکیل گاز ازن و سایر آلاینده‌ها در سطح زمین که باعث به خطر افتادن سلامتی انسان می شود، باید اقدامات مراقبتی بسیار حساس، درست و مناسبی را برای سلامت هر چه بیشتر خود و نزدیکانمان انجام دهیم تا از آسیب این عوامل مصون بمانیم.
کلینیک زیبایی آلما در رشت ارائه دهنده خدمات زیبایی به روز نظیر هایفوتراپی ، آر اف تراپی ، پاکسازی پوست ، پارافین تراپی، آنزیم تراپی ، میکرونیدلینگ ، لیزر موهای زائد و ... آماده مشاوره رایگان به شما عزیزان می باشد.
همراه همیشگی شما ،
کلینیک زیبایی آلما در رشت . منظریه
اینستاگرام : https://instagram.com/alma.skin.care
